Leerkrachten van Friese basisscholen zoeken naar effectieve strategieën om meertaligheid beter te onderkennen en om er beter gebruik van te maken. Waar meertaligheid zich in het Friese onderwijsveld tot nu toe beperkte tot twee- en drietalig onderwijs (Fries, Nederlands en Engels), hebben leerkrachten vandaag de dag in toenemende mate te maken met een instroom van anderstalige migrantenleerlingen.
Met dit project willen leerkrachten van 12 basisscholen, onderzoekers en docenten van de Academie PO van de NHL Stenden Hogeschool in samenwerking met verschillende partners (Rijksuniversiteit Groningen, Mercator, Cedin, Afûk, Rutu Foundation, Nuffic, Steunpunt Diversiteit & Leren Universiteit Gent) een innovatieve aanpak ontwikkelen en implementeren voor meertalig onderwijs, die zowel een kader biedt voor de waardering en het gebruik van migrantentalen, als voor een samenhangend gebruik van het Nederlands, het Fries en het Engels in de scholen.
Een eerste oriëntatie op internationaal wetenschappelijk onderzoek op dit terrein heeft al een aantal wetenschappelijk onderbouwde benaderingen opgeleverd die een basis zouden kunnen vormen voor een nieuwe aanpak. Deze mogelijkheden moeten uitgebreid en gecombineerd worden om voor de leerkrachten van nut te zijn.
Het 3M-project richt zich op het samen ontwikkelen, uitproberen en evalueren van een nieuwe aanpak en nieuwe didactische tools voor meertalig onderwijs. Er wordt bottom-up in samenwerking tussen onderzoekers, docenten, studenten en leerkrachten gewerkt. Alle ontwikkelde tools worden in een digitale 3M-Toolbox ondergebracht, die openbaar en gratis beschikbaar gesteld wordt aan scholen binnen en buiten het project.
Het project bestaat uit drie deelonderzoeken. In fase 1 zijn 6 rondes van praktijkonderzoek (Van der Donk & Van Lanen, 2016) door 16 leerkrachten van 8 basisscholen meertalige activiteiten (en bijbehorende tools) en de zestalige online leeromgeving e3M ontwikkeld (2017-2019). Dit is gebeurd volgens de volgende stappen:
1. Vraagstuk vanuit de school
2. Voorstel vanuit projectgroep a.d.h.v. matrix
3. Implementatie activiteit door leerkracht
4. Feedback d.m.v. evaluatieformulier
5. Optimalisatie activiteit voor toolbox
Deelnemende leerkrachten werden intensief begeleid en namen deel aan studie-avonden en workshops gericht op meertaligheid en meertalige didactiek. In fase 2 worden die meertalige activiteiten en e3M in een interventie-onderzoek door 8 leerkrachten van 4 basisscholen uitgeprobeerd en geoptimaliseerd (2019-2021). Zij nemen daarbij deel aan een begeleidingsprogramma waarin ze samen met onderzoekers op hun eigen meertalige didactiek reflecteren en zich hierin verder professionaliseren. In de derde plaats wordt in een flankerend effect-onderzoek de ontwikkelingen in het welbevinden van leerlingen en de taalattitudes van de betrokken leerkrachten en leerlingen in kaart gebracht, in relatie tot de specifieke onderwijssituaties en de sociaal-culturele en etnolinguïstische achtergronden van de leerlingen.
Het project is verdeeld in drie hoofdonderzoekslijnen:
1) ontwikkelings- en interventieonderzoek
2) attitudeonderzoek
3) disseminatie
Er worden 5 werkpakketten onderscheiden. In de eerste twee jaren (fase 1) vond het ontwikkelingsonderzoek plaats (werkpakketten 1 en 2). De ontwikkelde activiteiten zijn ondergebracht in de 3M-Toolbox. Fase 1 wordt gevolgd door fase 2: een twee jaar durend interventieonderzoek (werkpakket 3). Het eindproduct hiervan is de geoptimaliseerde 3M-Toolbox. Gedurende de looptijd van het project loopt hiernaast een flankerend attitudeonderzoek (werkpakket 4). Doelstelling hiervan is de veranderingen als gevolg van de ontwikkelings- en interventieonderzoek op het welbevinden en de taalattitudes van leerlingen en leerkrachten in beeld te brengen. Verder zal het onderzoek vaststellen in hoeverre die veranderingen duurzaam zijn, in het kader van schoolontwikkeling. Omdat de disseminatie een belangrijke component is in dit project, is ook hiervoor een apart werkpakket (werkpakket 5) beschreven.
WAT
Interventie voor meertalig onderwijs
WAT
e-3M online leeromgeving
WAT
Interventieonderzoek
WAT
Attitudeonderzoek
WAT
Disseminatie
WIE
WIE
WIE
WIE
WIE
HOE
HOE
HOE
HOE
HOE